حل المسائل تحقیق در عملیات 1 (عادل آذر)

در این فصل دانشجو با مفاهیم زیر آشنا می شود:

1. آشنایی با تعریف و تاریخچه تحقیق در عملیات
2. آشنایی با ویژگی ها و فرایند های تحقیق در عملیات
3. آشنایی با رویکرد تحقیق در عملیات برای حل مساله

1 – 1 مقدمه

تحقیق در عملیات کاربرد یک رویکرد علمی است که برای تحلیل و حل مسائل و تصمیمات مدیریتی جهت تصمیم گیری بهتر است. تحقیق در عملیات بر مجموعه ای از فنون ریاضی تأکید دارد.

تحقیق در عملیات معمولا در قالب عناوینی چون: علم مدیریت، روشهای مقداری، تحلیل مقداری و علم تصمیم گیری نیز بیان می گردد. در بسیاری از متون به جای واژه تحقیق در عملیات از مخفف انگلیسی آن یعنی OR استفاده می شود. نگاه OR به مسائل مدیریتی یک نگاه سیستماتیک و منطقی است.

۱ – ۲ پیدایش تحقیق در عملیات

تاریخچه تحقیق در عملیات به جنگ جهانی دوم برمی گردد که توسط دانشمندان انگلیسی توسعه و گسترش یافت. دلیل اصلی پیدایش آن محدودیت منابع و بودجه نظامی بود. بدین سبب لازم بود که چگونگی استفاده مناسب و حداکثر از منابع نظامی مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد. چنانچه از نام تحقیق در عملیات مشخص است علت به کارگیری آن ماهیت مطالعه تیمی بود که بر روی عملیات (نظامی) تحقیق می نمودند.

نتایج ارزشمند حاصل از تحقیق در عملیات توسط تیم انگلیسی به سرعت، مدیریت نظامی ایالات متحده را به فعالیت هایی در این زمینه ترغیب نمود. نوآوری های موفقیت آمیز توسط سیستم های آمریکایی شامل توسعه الگوهای جدید پرواز و برنامه ریزی در مین گذاری دریای بهره برداری مؤثر از تجهیزات الکترونیکی می شد. در این رابطه گروههای تحقیق در عملیات مشابهی در دیگر کشورها از جمله کانادا و فرانسه مشغول به فعالیت شدند.

نام «پژوهش عملیات» یا «تحقیق در عملیات» یا «OR» امروزه به طور وسیعی در تمام دنیا برای شیوه جدید مطالعه علمی و سیستماتیک عملیات مورد استفاده قرار می گیرد. پس از جنگ، موفقیت گروههای نظامی توجه مدیران صنعتی را به خود جلب کرد و کم کم تحقیق در عملیات به خدمت صنعت و اقتصاد و فعالیت های دولتی در آمد. تنها در اوایل دهه ۱۹۵۰ بود که بخش صنعت در آمریکا به جذب کارشناسان OR به دلایلی از قبیل: فشار رو به افزون تقاضا برای بهره برداری بیشتر، پایان منازعه دو کشور کره و توسعه سریع تکنولوژیکی در بخش صنعت گرایش پیدا نمود.

دست کم دو عامل دیگر نیز در رشد روزافزون تحقیق در عملیات نقش تعیین کننده داشتند:

١. پیشرفت های چشم گیری بود که در همان اوایل در زمینه توسعه متون مربوط به تحقیق در عملیات صورت گرفت. بعد از جنگ، دانشمندانی که در گروههای OR کار کرده و یا در مورد آن مطالعاتی داشتند به پیگیری تحقیقات مربوط پرداختند و به پیشرفتهای مهمی دست یافتند. ابداع «روش سیمپلکس» برای حل مسائل «برنامه ریزی خطی» توسط جرج دنتزیگ در سال ۱۹۴۷ از اولین و مهم ترین دستاوردهای این پژوهشها بود….