راهنمای کاربرد اصطلاحات و تعبیرات در ترجمه

معنی و کاربرد واحدهای زبانی فراتر از کلمه مانند عبارت و جمله به مقوله بندی پدیده های جهان در ذهن ما بستگی دارد.

این کار بر چند اصل تجربی استوار است.

اول تصور ما از کالبد خود

یعنی مرز اندام ها و اجزای تشکیل دهنده آن می باشد در نتیجه طرح های ذهنی چون درون، بیرون، بالا و پایین و امکان کاربرد حروف اضافه ای چون (در، از، بالا، زیر و پایین) در زبان فراهم می شود. اینها در مجموع الگویی برای ساخت استعاره های گوناگون در زبان را به ما می دهد. توانایی جهت یابی ما از فضا نیز منشاء و مبنای مهمی برای پیدایش طرح ریزی های زبانی به شیوه استعاری شده است، مانند: قیمتها بالا رفت.

دومین تجربه بنیادی، مقوله بندی پدیده ها و موجودات برحسب شکل یاطرح خارجی آنها است.

یعنی معنای کلماتی چون اسب، گل و کتاب تا حد زیادی به ادراک بینایی ما از این پدیده ها بستگی دارد. در مفهوم نمونه اولیه هر پدیده دو ویژگی «پایداری» و «انعطاف پذیری» در پردازش آن نقش دارند. طرح واره نمونه اولیه در ذهن امکان شناخت آسان و سریع اعضای هر مقوله را فراهم می کند. هسته مرکزی واژگان زبان انسان اسم و فعل میباشد که اساس ادراک ما و ماده اولیه زبان را فراهم می کند. سایر واژه ها نیاز به پردازش شناختی بیشتر و روندهای واژه سازی جدید دارند.

برجسته سازی در زبان در سطح کلمه به کمک دگرگونی های آواشناختی از قبیل کاربرد تکواژه های صرفی و اشتقاقی اعمال می شود.

سومین تجربه بنیادی ما از جهان، طبقه بندی موجودات به سه دسته کلی شخصی، موجود زنده (حیوان و گیاه و شیء (بیجان) است.

مقوله های بنیادی و استعاره سازی:

به کمک تجربه های بنیادی «طرح واره فضایی» و «مقوله بنیادی» و بر پایه آشنایی با مفهوم طبقه عام می توان استعارہ سازی کرد و یا معنای آنها را درک کرد. برای مثال مقوله (فكر) به کمک خصوصیت شخص یا موجود زنده قابل لمس تر می گردد: فقر فکری (کاربرد طبقه انسان برای مفهوم انتزاعی فکر).

تعبير فوق از نوع تک کلمه ای می باشد. تصورات استعاری نیز واحدهایی فراتر از کلمه اند که عبارتند از: تشبيه، استعاره، اصطلاح و ضرب المثل. مثلا مفهوم زمان در زبان انگلیسی با پول مقایسه شده که بیانگر ارزش وقت در آن سرزمین می باشد. (وقت طلاست. Time is Money]